Motivasyonel görüşme, bireylerin kararsızlık yaşadığı, yapmak ve yapmamak arasındaki kaldığı ikilemlerin üstesinden gelmek için geliştirilmiş olan bir yaklaşımdır. İlk kullanım alanı bağımlılık üzerinedir. Özellikle uyuşturucu, sigara bağımlılığı gibi madde bağımlılığı olan bireylerin, içten içe hem maddeyi bırakmak istediği hem de bırakamadığı yönündeki ikilemlerinden hareketle ortaya çıkmıştır. Bu kişilerle yapılan görüşmelerde bireyin maddeyi bırakmasına yönelik yapılan müdahale yaklaşımlarının anlamlı bir etki oluşturmadığı görülmüştür. Bunu çevremizde de görürüz; örneğin sigara içen herkes sigaranın zararlarını bilir fakat bu bilgi bir işe yaramaz. Çevresindeki herkes sigarayı bıraktırmaya çalışsa dahi birçoğu kişide bir işe yaramaz.
Bağımlılık davranışlarında gözlenen bu özellikten dolayı Motivasyonel Görüşme William R. Miller tarafından 1980’li yıllarda ortaya çıkmıştır. Miller kendi klinik deneyimlerinden hareketle bu yaklaşımın bağımlılık davranışlarında en etkili çözüm olduğunu belirtmiştir.
Bu yaklaşımın temelli bilimsel araştırmalar geliştikçe sadece bağımlılık değil birçok konuda motivasyon sağlamak ve harekete geçmek konusunda kullanılmaktadır.
İçindekiler
Motivasyonel Görüşme Nedir?
Motivasyonel görüşme temel olarak, kararsızlık ve ikilemler ile çalışarak, istenen davranış değişimini sağlamayı amaçlamaktadır. İkilem kavramı bu yaklaşım için önemlidir. İkilem, yapmak ve yapmamak arasında kaldığımız durumlardır. Örneğin, yıl sonunda üniversite sınavına gireceksiniz, çok istediğiniz bir bölüm ve üniversite var ders çalışmak istiyorsunuz fakat çalışsanız da kazanamayacağınızı düşünüyorsunuz ve bu nedenle bir türlü verimli bir çalışma gerçekleştiremiyorsunuz. Bu durumda sizdeki ikilem “ders çalışmam gerekiyor” ama “çalışsam da kazanamam” durumudur. Bu yaklaşımın temel çalışma noktalarından biri bu ikilemlerdir.
Motivasyonel Görüşme Ne Değildir?
Motivasyonel görüşme, inşaları hemen gaza getiren, onları hemen motive eden ve harekete geçiren büyüleyici bir yaklaşım değildir. Zaten dünya üzerinde bu söylediklerimi yapabilen herhangi bir yaklaşım yoktur. O nedenle herhangi bir konuda motivasyon oluşturmak için kişinin içinde az da olsa bir istek olmalıdır. Motivasyonel görüşme zaten içsel motivasyon kaynaklarını harekete geçirir. İçsel bir motivasyon kaynağı yoksa, kişiyi harekete geçirmek kolay değildir. Kısaca bireyleri kandıran, oyuna getiren, onlara istediğimiz şeyleri yaptırmamızı sağlayan bir yaklaşım değildir.
Motivasyonel Görüşme Teknikleri
Motivasyonel görüşme uygulamalarında birçok teknik kullanılmaktadır. Fakat motivasyonel görüşmeyi doğrudan bir teknik olarak ifade etmek yanlıştır ve motivasyonel görüşmenin özüne aykırıdır. Motivasyonel görüşme her şeyden önce bir iletişim stili, danışmanlık yaklaşımıdır.
Motivasyonel Görüşme Kullanım Alanları
Spor
Bu yaklaşım son zamanlarda spor ortamında da kullanılmaya başlamıştır. Sporcuların birçok konuda motivasyonunu artırması ve koruması beklenmektedir. Örneğin olimpiyatlara hazırlanan sporcular yıllarda çok disiplinli bir şekilde çalışmaktadır. Kısa süreli hedeflerde motivasyonu korumak kısmen kolay olsa da uzun süreli hedeflerde motivasyonu artırmak ve korumak kolay değildir. Bu nedenle motivasyonel görüşme diğer spor psikolojisi çalışmaları ile bütünleşik bir şekilde kullanılmalıdır.
Bununla birlikte sporcuların antrenmanlarını kaliteli bir şekilde yürütmesi, spor ve antrenman dışındaki hayatını düzenli bir şekilde planlaması ve bu planlarına uyması gerekmektedir. Sporcu olmak bir çok sorumluluğu beraberinde getirmektedir. Antrenman, beslenme, uyku, dinlenme, fiziksel hareket gibi birçok konuyu planlaması gerekmektedir. Bu planları uygulamak için de motivasyon gerekmektedir. Eğer bu işler sporcu için bir zahmet, yük olarak görülüyorsa alınacak verim düşecektir. Bu planlamaları yapması gerektiğini biliyor ama farklı gerekçelerle bunları yapmıyorsa bu yaklaşım devreye girmektedir.
Sporcularla yapılacak çalışmalar spor psikolojisi uygulamaları ile birlikte motivasyonel görüşme ile yürütülmesini önermekteyim. Çünkü sporcuların yapılacak spor psikolojisi uygulamalarına da motivasyonu sağlanmalıdır.
Ülkemizde LGS, YKS, AYT, TYT, KPSS, ALES, YDS gibi birçok sınav bulunmaktadır. Bu sınavlara hazırlık süreci uzun ve yorucudur. Bir gün ya da bir ay gibi kısa sürede hazırlanan sınavlar değildir. Bu süreçte ders çalışmaya karşı istek oluşturmak ve bu isteği yıl boyunca sürdürmek kolay değildir. Bu nedenle sene başında yüksek motivasyonla çalışmaya başlayan birçok öğrenci kısa sürede bu isteğini kaybetmektedir. Hatta bir süre sonra birçok lise son sınıf öğrencisi “Acaba bir sene daha uzatsam mı?” “Mezuna mı kalsam?” diye düşünmeye başlamaktadır.
Öğrencilerin bu uzun yolculukta motivasyon düzeylerini artırmaları ve korumaları gerekmektedir. Hem ders çalışma programını kaliteli bir şekilde yürütmek hem de ders dışındaki hayatından ruh sağlığını koruması ve hayatını düzenlemesi açısından önemli olduğunu düşünüyorum.
Bu konuda hakkında soru ve görüşmeleriniz için yorum bölümünü ya da iletişim bölümünü kullanabilirsiniz.
